Skip to main content

Posts

Articles and poems

फुटेर होइन, जुटेर मात्र नेपाल बलियो हुन्छ।

नेपाल एउटा सुन्दर देश हो, जहाँ विविधतामै एकता पाइन्थ्यो। हिमाल, पहाड र तराईका बासिन्दा एउटै माटोका सन्तान हुन् भन्ने गर्व थियो। तर आज त्यो एकता धमिलिँदै गएको छ। जुन जुन कुराले नेपाली समाजलाई जोड्थ्यो, त्यही कुरामाथि अहिले विवाद र विभाजन सुरु भएको छ। पहिले दशैं र तिहार सबैको साझा चाड थियो। धर्म, जात र भाषा भन्दा माथि उठेर सबै नेपालीले एकै भावना बाँड्थे। अहिले भने ती चाडहरूलाई पनि फरक दृष्टिले हेरिन्छ। कोही भन्छ  “यो मेरो चाड होइन,” कोही भन्छ  “यो अर्काको संस्कार हो।” यसरी जसले हामीलाई एक बनाउँथ्यो, त्यही चिज विवादको कारण बन्दै गएको छ। त्यस्तै, राजसंस्था हाम्रो राष्ट्रिय पहिचान थियो, जसले नेपालको अस्तित्वलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा चिनाएको थियो। आज त्यो पनि विवादको विषय बनाइएको छ। समर्थक र विरोधीको नाममा नेपालीबीच दूरी बढाइएको छ। नेताहरूको स्वार्थ र कुर्सीको खेलले देशलाई झन् कमजोर बनाइरहेको छ। हिमालदेखि तराईसम्म फैलिएको पाँच विकास क्षेत्रले देशलाई सन्तुलित बनाएको थियो। तर अहिले भौगोलिक र जातीय विभाजनका नाममा त्यही सन्तुलन भत्किएको छ। एक अर्काप्रति शंका र अ...
Recent posts

रिसाहा मान्छ उ।

उ मान्छेहरूलाई हेप्न खोज्छ। आफू मात्र जान्ने ठान्छ। आफ्नो तालमा नचाउन खोज्छ!  तर अपसोच,सक्दैन  अनि उ रिसाउँछ। खाली अरूको आसा मात्र गर्छ।  आफू केही गर्दैन। फेरि गरिरहे भन्छ। आफूले सोचेजस्तो हुन्न। अनि उ रिसाउँछ। उसलाई चाकडी गर्ने आदत छ। सबै ठाउँमा चाकडी त चल्दैन। परिश्रम गरी खाने मान्छे देख्यो कि। फेरि उ रिसाउँछ। कुरा कट्ने बानी भएपछि कुरा सुन्ने आदत पनि हुने रहिछ। धेरै कुरा खेलाउँदा सही गलत थाहा हुन्न। कुरो बुझिँदैन। आफ्नो कुरा काटेको थाहा पाउँदा। फेरि उ रिसाउँछ। अलि रिसाहा नै भइसक्यो। टप्की टप्की काम गर्छ। स्पष्ट बोल्ने मान्छे देख्यो कि। उसको हंसले ठाउँ छोड्छ। अनि रिसाइ रहन्छ। रिसाउनु त उसको अहिले बानी नै भइसक्यो। हँसाउन कसले सक्ला त ? कप् टिले! घमन्डीले! कुच त्याले। जसले नि हँसाउन सक्छ तर उ आफै भने रिसाइ रहेको हुन्छ। आखिर किन यस्तो? जनता जान्न चाहन्छ!।

को हो साँचो नेपाली?

को हो साँचो नेपाली? को हो त नेपाली?  पहाडको, तराईको कि हिमालको मान्छे? हिन्दु, मुसलमान, किरात कि बौद्ध धर्म अदि मान्ने? धनी कि गरिब, सहर कि गाउँको बस्ने? आखिर साँचो नेपाली को हो? देशैभरि आज विभाजनको रेखा तानिएको छ, जातको नाममा मान्छे छुट्याइन्छ, धर्मको नाममा झगडा गरिन्छ, र राजनीति बनेको छ कुर्सीको खेल। तर नेपाल त त्यही हो , जहाँ हिमालको हावा - तराईमा सास फेर्छ, जहाँ मन्दिरको घण्टी र मस्जिदको अजान एउटै आकाशमा मिसिन्छ। धनीको घरमा बिजुली बल्छ, गरिबको छानामा दियो झिल्किन्छ, तर जब देश संकटमा पर्छ, दुवै हात मिलाएर उभिन्छन् , त्यो नै त साँचो नेपाली हो। साँचो नेपाली त्यो हो , जो अर्काको पीडा बुझ्छ, जो माटोलाई माया गर्छ, जो इमानदार रहन्छ, र देशको नाम उच्च राख्छ। जब हामी सबैले सोच्नेछौं , जात होइन, मान्छे ठूलो हो; धर्म होइन, प्रेम ठूलो हो; पैसा होइन, इमान ठूलो हो; त्यो दिन हामी सबै गर्वले भन्न सक्नेछौं , “हो, म साँचो नेपाली हुँ।” - सुदर्शन सापकोटा  टोखा काठमाडौं  असोज २८ २०८२

यति भन्न आएको म।

मान्छेले आफू हुर्किंदै जाँदा भोगेका उतारचढावलाई बिर्सन खोजे पनि सक्दैन। सम्झनाले नै मानिसलाई बढी पिरोल्छ। विशेषगरी जुन समाज र भूगोलमा ऊ जन्मियो र हुर्कियो, त्यसको प्रभाव उमेरले करिब पचास वर्ष पुग्दा गहिरो महसुस हुन्छ। यो कसैलाई पाँच वर्ष अगाडि वा पछि पनि सुरु हुन सक्छ। जवान अवस्थामा करिब २५–३० वर्षसम्म, समान्यतय  भविष्यको चिन्तामा पिरोलिन्छ। त्यसपछिका १०–१५ वर्ष उसलाई समाजिक दबाबले बरालिदिन्छ। यो बरालिनु भनेको  जसरी खोला आफैंले बाटो बनाउँदै बग्छ, त्यस्तै हो। जीवनमा अनेक अनुभव मिसिन्छन् , जस्तै खोला बग्दा साना–ठूला खोल्साका पानी मिसिन्छन्। युवा अस्थामा मानिस अलि आवेगसहित बग्छ, तर नयाँ पुस्ता उदाउँदै जाँदा उसको गति स्थिर हुन्छ, आवाज पनि मन्द हुन्छ। खोला जस्तै मानिस जन्मथलोबाट टाढा पुग्छ, तर अझै नजिकै छु भन्ने भ्रममा बाँधिन्छ। जब उमेर ५०–५५ पुग्छ, उसले जीवनभर बेवास्ता गरेका प्रश्नहरूसँग आफैं सामना गर्नुपर्छ। यस उमेरमा मानिस बाल्य र किशोर अवस्थाका सम्झनामा डुब्छ। पुराना साथी भेट्दा अपार खुसी हुन्छ। बिर्सन खोजेका कुरा अझ गहिरो रूपमा मनमा बस्छन्। पुराना कुरामा रमाउनु, गफ गर्नु, यो उ...

सत्यको प्रतिबिम्ब

सत्यको प्रतिबिम्ब मैले एना हेरेको छु, जैले हेरेको छु, एना उस्तै छ, स्थिर, मौन, तर म भने बदलिँदै गएको छु। कैले हाँस्ने अनुहार देख्छु आशाको फूल फुल्यो जस्तो, जीवन जितेँ जस्तो, बायुले पनि मलाई सलामी दिए जस्तो। कैले उदास नजर देख्छु हारको भारी बोकेको, नपुगेका सपनाको धुलोमा ढाकिएको, र खोसिएको क्षणहरूको खट्काले छोपिएको। एना मौन रहन्छ, तर मेरो बदलिँदो अनुहारमा उमेरका रेखाहरू कोरिन्छन्, आफ्नै कथा लेखिँदै जान्छन्। मैले एना हेरेको छु, यसले मेरा आँसु पनि देखेको छ, मेरो हाँसो पनि देखेको छ, मेरो मौनतामा लुकेका रहस्य पनि यसले नबोलेरै बुझेको छ। कसैले सम्झेन, तर एना तिमी मेरो साथी छौ, जसले न त झूट देखाउँछौ। न त ढाँट्छौ। न त अरूले जस्तो आश्वासन दिन्छौ। तिमीले आजको म देखाउँछौ, समयको छाप सहित। न भविष्य, न भूत, जस्तो उभिएको छु, त्यस्तै प्रष्ट देखाउँछौ। तर कहिलेकाहीँ लाग्छ, एना बाहिरको अनुहार मात्र देखाउँछ, भित्रको आत्मा भने अझै मौन छ। भित्रका ज्वालाहरू, भित्रका शून्यता, भित्रका अपूर्णताहरू, तिमीले नदेखाएको जस्तो लाग्छ। यतिबेला सोच्छु, यदि एना भित्र घुस्न सकेँ भने, शायद मलाई मेरो वास्तविक स्वरूप भेटिन्छ, शा...

न म देबता न त दानब

न म देवता, न दानव, कर्मको साथी म, मानव। न म हिरा, न मोती, तिम्रो दुःखको साथी, भोकको रोटी। न म धनी, न गरिब, तिमी सम्झ, म तिम्रो नजिक। न म बुद्ध, न हिटलर, तर म दुवैको देख्ने आँखा। न म दिन, न रात, सुख-दुःखमा सधैं साथ। न म सोझो, न गद्दार, शङ्का नगर, म ईमान्दार। - सुदर्शन 

हाम्रो देश नेपाल हामी नेपाली पहिला

आऊ साथी अव केही गर्नु पर्छ। विश्वासका साथ अघि बढ्नु पर्छ। कति बस्ने अरूको मुख मात्र ताकेर सगरमाथा हाम्रै हो हामी आफै चढ्नु पर्छ। पछि पर्‍यौ हामी यस्तै कुरै नबुझी सागुरीन हुन्न अव विश्वलाई पड्नु पर्छ! देशको तस्बिर बुझी देशलाई लिड गरौँ उमार्न केही यहाँ बाझो खेत खन्नु पर्छ। हाम्रो देश नेपाल हामी नेपाली पहिला भई एक यसरी समस्या संग लड्नु पर्छ।